Używasz przedłużek z kluczem dynamometrycznym? Sprawdź, co musisz wiedzieć

2025-04-30

Stosowanie przedłużek, adapterów i wymiennych głowic w pracy z kluczem dynamometrycznym to codzienność w wielu branżach. Pozwalają sięgnąć w trudno dostępne miejsca, ułatwiają pracę i zwiększają elastyczność.

Choć w wielu sytuacjach są one niezbędne (np. przy trudno dostępnych śrubach), nieprawidłowe ich stosowanie może zafałszować wynik momentu dokręcania i prowadzić do poważnych błędów montażowych.

Nie każda przedłużka wpływa tak samo na wynik momentu. Kluczowa jest tu różnica między typami przedłużek i ich ustawieniem względem osi dokręcania.

Z tego poradnika dowiesz się:

które akcesoria wpływają na pomiar momentu,
jak je stosować bez utraty dokładności,
kiedy musisz przeliczyć ustawienia, a kiedy nie.

Kiedy nie musisz się martwić?

Jeśli używasz oryginalnych akcesoriów Plug & Play, takich jak specjalne trzpienie montowane pod kątem 90° do klucza — moment obrotowy pozostaje taki sam. Możesz ustawić klucz jak zwykle.

Warunek: Akcesorium musi być zamontowane dokładnie pod kątem prostym. Każde odchylenie = konieczność przeliczenia.

Kiedy musisz przeliczyć moment?

Jeśli używasz:

przedłużki, która zmienia odległość między rękojeścią klucza a śrubą,
wymiennej głowicy o innej długości niż oryginalna,
adaptera z wypustem, przejściówki lub przekładnika momentu, zmienia się wtedy geometria narzędzia. Oznacza to, że klucz „myśli”, że dokręca jedną siłą, a w rzeczywistości przekazuje inną.

Co wtedy? Musisz użyć prostego wzoru i przeliczyć wartość, jaką ustawisz na kluczu.

Jak przeliczyć ustawienie klucza?

Zmierz długość klucza (LN) – od środka rękojeści do napędu.
Zmierz długość przedłużki lub adaptera (LE) – od napędu do środka śruby.
Wstaw dane do wzoru:

$moment\text{Skorygowany moment} = \frac{LN}{LN + LE} \times \text{Docelowy moment}$

Przykład:

LN = 385 mm
LE = 100 mm
Docelowy moment = 150 Nm

$Nm\text{Skorygowany moment} = \frac{385}{485} \times 150 = 119,07\,Nm$

Czyli na kluczu ustawiasz 119 Nm, by w śrubie było dokładnie 150 Nm.

Wymienne głowice? Super wygodne, ale...

Modele kluczy z wymiennymi głowicami to świetne narzędzia dla profesjonalistów. Ale pamiętaj: każda głowica ma inną długość. To oznacza, że moment trzeba przeliczać — dokładnie jak z przedłużkami.

Trzony udarowe – szybkie, ale nieprecyzyjne

Udarowe trzony skrętne są często używane w motoryzacji – np. do kół. Działają z kluczem udarowym i mają fabrycznie określony moment (np. 110 Nm). Świetne do szybkiego, powtarzalnego montażu.

Ale: nie używaj ich z kluczem dynamometrycznym – nie są do tego przeznaczone i nie dają precyzyjnego pomiaru.

Mierniki kąta obrotu – kiedy liczy się nie tylko moment

Czasem dokręcenie śruby na określony moment to za mało – trzeba ją jeszcze obrócić o konkretny kąt (np. 90°). To ważne np. w silnikach, gdzie śruby pracują na granicy elastyczności.

Tu z pomocą przychodzi miernik kąta obrotu – zakładasz go na klucz i dokładnie odmierzysz obrót po „kliknięciu” momentu.

Podsumowanie: 5 zasad bezpiecznej pracy z akcesoriami

Przedłużka = przelicz moment
Głowica wymienna = przelicz moment
Trzpień pod kątem 90° = OK, bez przeliczeń
Trzon udarowy ≠ klucz dynamometryczny
Zawsze mierz od osi do osi – nie „na oko”